İletişime Geçin
Bir kimse ölünce, malvarlığında yer alan haklar ve borçlar dağıtılmaksızın, bir bütün olarak, bir veya birden fazla kişiye intikal eder. Ölüm sonucunda sadece malvarlığı sahibi değişir. Miras bırakanın yaptığı bazı ölüme bağlı ve sağlar arası kazandırmaların, saklı payları ihlal ettikleri ya da tasarruf oranını aştıkları oranda etkisizleştirilmeleri, eğer henüz ifa edilmemişlerse, mirasçıların bunları ifa borcundan kurtulması ve şayet ifa edilmişlerse bu oranda iadelerini sağlayan yenilik doğurucu nitelikteki davaya, tenkis davası adı verilmektedir.
Sözlük anlamı ‘indirim’ demek olan tenkis, miras bırakanın tasarruf oranını aşan kazandırmalarına karşı başvurulacak yolların, yapılacak işlemlerin ve sonuçların bir araya geldiği çerçeve bir kavramdır.
4721 sayılı TMK’nın m. 505 hükmüne göre; ” mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Bu mirasçılardan hiçbiri yoksa, miras bırakan mirasının tamamında tasarruf edebilir.” denilerek, miras bırakanın yapmış olduğu sağlar arası veya ölüme bağlı tasarruflarıyla tasarruf edebileceği kısmı aşıp aşmadığının belirlenebilmesi için, tasarruf özgürlüğü miktarının belirlenmesi zorunluluktur.
Murisin miras üzerinde tasarruf oranı, terekeden saklı paylar toplamının çıkarılması sonucunda bulunan ve murisin serbestçe tasarrufta bulunabileceği orandır. Saklı payların ve tasarruf oranının tespitinde önemli olan net terekenin belirlenmesidir. Net tereke belirlenirken genellikle bilirkişiye başvurulur. Tasarruf oranının daha net anlaşılması için oldukça basit bir örnek vermek gerekirse; saklı paylar toplamının 7/10 olduğu bir durumda tasarruf oranı 3/10’dur.
Tenkis davası, miras bırakanın saklı pay hakkı sahibi kişilerin bu haklarını ihlal ederek miras üzerinde tasarrufta bulunması halinde, hakkına tecavüz edilen mirasçılarca açılan ve söz konusu hak kaybının giderilmesini amaçlayan miras hukuku davası olarak açıklanabilir.
Miras bırakan mirası üzerinde ancak tasarruf oranı dahilinde tasarrufta bulunabilir. Miras bırakanın tasarruf oranını aşan kazandırmalarının, miras oranını aştığı oranda etkisizleştirilmesi talebiyle açılan davaya tenkis davası denir. Tenkis davası kural gereği saklı pay hakkını haiz mirasçılar tarafından, istisna olaraksa bu mirasçıların alacaklıları tarafından açılabilir. Hemen belirtmekte fayda var; işbu dava ancak miras bırakanın ölümünün ardından açılabilir.