İletişime Geçin
Kamuoyunda “dezenformasyon yasası” olarak bilinen, 7418 sayılı Basın Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 29 maddesi ile TCK’ye eklenen Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçu”, gelişiyle beraber büyük tartışmalara yol açmıştır.
İşbu düzenleme kimileri tarafından sansür mahiyetinde olduğu, ifade özgürlüğünü kısıtladığı, anayasanın temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması başlıklı 13. Maddesine aykırılık teşkil ettiği, düzenlemenin kötüye kullanılmaya müsait olduğu şeklinde pek çok eleştiriye maruz kalırken bir kesim de bu düzenlemenin %49 ile yalan haber ve dezenformasyona en çok maruz kalan ülkelerden biri olan Türkiye açısından gerekli olduğu, pek çok ülkenin bu konuda yasal düzenleme yaptığı, internet ortamında sıklıkla başvurulan bu yöntemin önüne geçebilmek ve yol açtığı olumsuzluklara engel olabilmek için yasal bir düzenlemenin gerekliliğini savunmuştur. İlgili düzenleme şu şekildedir:
Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma Madde 217/A
(1) Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
(2) Fail, suçu gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlemesi hâlinde, birinci fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılır.
Mezkur hükme göre fiilin suç oluşturması için 5 şartın birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir:
- Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle
- ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili
- “gerçeğe aykırı” bilgi
- kamu barışını bozmaya elverişli şekilde
- “alenen” yaymak
Kanunun gerekçesinde şu ifadelere yer verilmiştir:
“…Teknolojik gelişmelerin ve internetin yaygınlaşmasına bağlı olarak ciddi rağbet gören dijital platformlar, daha çok “içerik” olarak nitelendirilebilecek bilgi veya haberlerin yayılma hızını öngörülemez biçimde artırmış ve bu içeriklerin zihin süzgecinden geçme, analiz etme ve değerlendirilme süresini oldukça kısaltmıştır. Bu noktada, internetin sağladığı anonim ortam yalan, yanlış ve manipülatif içeriklerin artmasına neden olmuştur. Bilhassa, özel saiklerle oluşturulup organize bir biçimde yayılan içerikler veya bot hesaplar aracılığıyla yapılan paylaşımlar, internet ortamındaki dezenformasyonu hızlı bir biçimde artmaktadır. Bu şekilde maksatlı bir biçimde oluşurulan uydurma içerikler, fikirler pazarındaki ürün güvenliğini olumsuz etkilemekte, bireylerin kanaat oluşumunu manipüle etmekte ve özgür düşünceyi ipotek altına alarak demokratik ortamın masumiyetini zedelemektedir. Sonuçta, kişilerin habere veya bilgiye erişimini kolaylaştırmaya yönelik mekanizmalar ve imkânlar geliştirilirken, haber veya bilginin güvenliği sağlanarak, özgür ve özgün fikirlerin demokratik ortamda çatışmasına ya da yarışmasına yönelik tedbirlerin alınması ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Maddeyle, sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli olacak şekilde alenen yaymak suç olarak düzenlenmektedir. Fiilin, “kamu barışını bozmaya” elverişli olması aranarak, bu suçun somut tehlike suçu olduğu vurgulanmıştır. Bunun yanı sıra “dezenformasyon” olarak nitelendirilen bu fiillerin, kişilerin bireysel kanaatlerini açıklama veya haber verme haklarıyla karıştırılmaması için fiilin, halk arasında endişe, korku veya panik yaratma saikiyle gerçekleştirilmesi ‒ 15 ‒ Türkiye Büyük Millet Meclisi (Sıra Sayısı: 340) ilave bir unsur olarak aranmaktadır. Belirtmek gerekir ki, dezenformasyona konu içerik, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili doğrudan asılsız bir bilgi olabileceği gibi tahrif edilmiş bir bilgi de olabilecektir…”